Κουκλοθέατρο

 

 

Το κουκλοθέατρο είναι μία μορφή τέχνης προσιτή και οικεία.

Είναι είδος θεατρικής έκφρασης.

 Το θέατρο με κούκλες διαφοροποιείται και ξεχωρίζει σαν μία ιδιαίτερα πλούσια εκφραστική τέχνη, με κύριο χαρακτηριστικό της το εμψυχούμενο αντικείμενο, την κούκλα.

Το σύγχρονο κουκλοθέατρο συνδυάζει μαριονέτες, γαντόκουκλες, μία ποικιλία από απλές αλλά και σύνθετες τεχνικές κινήσεις, μάσκες, ανθρώπους, σκηνικά αντικείμενα, καθημερινά αντικείμενα που  όλα μαζί προσπαθούν να δημιουργήσουν οπτικές εικόνες.

 

Παιδαγωγική αξία:

 

Η κούκλα και το κουκλοθέατρο  ταιριάζουν απόλυτα στην ψυχοσύνθεση του παιδιού προσχολικής ηλικίας. Κύριο χαρακτηριστικό της σκέψης των παιδιών αυτής της ηλικίας είναι ο ανιμισμός, καθώς θεωρούν ότι όλα τα άψυχα έχουν ψυχή. Το παιδί αποδίδει ανθρώπινες ιδιότητες σ' όλα τα αντικείμενα, τους δίνει ζωή. Η κούκλα λοιπόν, που ζωντανεύει, μιλά κατευθείαν στην ψυχή του παιδιού, δημιουργώντας ένα ανοιχτό κανάλι επικοινωνίας. Η κούκλα μπορεί να πει και εισακουστεί λέγοντας όλα όσα θα ήθελε να πει η παιδαγωγός.

Είναι ένα πολύ σπουδαίο μέσο αγωγής είτε ότι αν χρησιμοποιείται από τον παιδαγωγό είτε όταν χρησιμοποιείται από τα παιδιά σε όλες τις φάσεις της, (από την επιλογή   των υλικών και την κατασκευή της μέχρι και την παράσταση). Η κούκλα είτε απεικονίζει έναν άνθρωπο ή ένα ζώο είτε ένα αντικείμενο, που συμβολίζει κάποιο πρόσωπο, έχει μία τεράστια μαγική δύναμη, που οδηγεί το παιδί στην ταύτιση μαζί της. Αυτό συμβαίνει όταν το παιδί είναι θεατής μιάς κουκλοθεατρικής παράστασης αλλά και όταν είναι το ίδιο ο χειριστής και παίκτης.

 

Η χρήση του κουκλοθέατρου, στο σχολείο, έχει ως στόχο να προάγει τις δημιουργικές  δραστηριότητες των παιδιών.

Η εισαγωγή της κούκλας στην τάξη δεν σημαίνει απαραίτητα "παράσταση".

Η κούκλα μπορεί να λειτουργήσει ως "η κούκλα της τάξης", η οποία μπορεί να δημιουργήσει ένα νέο και δημιουργικό μαθησιακό περιβάλλον.

Μπορεί να φέρνει ιδέες, λύσεις σε προβλήματα ή παιχνίδια. Τα μικρά παιδιά εύκολα δέχονται την κούκλα σαν το φίλο που μπορούν να εμπιστευτούν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους χωρίς φόβο.

Προσοχή όμως η κούκλα θα πρέπει να παραμείνει κούκλα, δεν είναι η παιδαγωγός της τάξης.

 

Η κούκλα:

 

"Στην κουκλοθεατρική παράσταση συντελείται μία κοσμογονία.

Χτίζουμε ένα σύμπαν, ορίζουμε τους νόμους του και δίνουμε ζωή στα πλάσματά του."

Η κούκλα δεν είναι ηθοποιός. Δεν υποκρίνεται. Είναι πραγματικά αυτό που λέει.

Το κουκλοθέατρο λειτουργεί καταπραϋντικά και θεραπευτικά: φέρνει τους φόβους και τις αγωνίες μας σε μία κλίμακα ή μία συμβατική μορφή όπου μπορούμε να γελάσουμε μαζί τους .

 

 

Τρόπος παιξίματος

 

Αφήστε τις κούκλες να σας οδηγήσουν σαν πραγματικά ανεξάρτητοι χαρακτήρες.

Συχνά συνδέουμε την έννοια κουκλοθέατρο με την έννοια της κατασκευής.

Η ουσία της κουκλοθεατρικής πράξης δεν βρίσκεται εκεί, η κατασκευή δεν είναι καν απαραίτητη.

Σαν κούκλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί το οποιοδήποτε αντικείμενο με ή χωρίς δική μας υλική παρέμβαση - ακόμα και το χέρι μας ή η σκιά του. 

Η  ουσία βρίσκεται στην εμψύχωση αυτού του πλάσματος καθώς και του σύμπαντος που χτίζεται γύρω του.

Ο παιδαγωγός δεν είναι απαραίτητο να είναι επαγγελματίας κουκλοπαίχτης, αλλά προσεγγίζοντας το κουκλοθέατρο με την δέουσα ευθύνη και σεβασμό μπορεί να πετύχει την επικοινωνία με τα παιδιά που είναι και το ζητούμενο.

 

 

Γιατί όμως φτιάχνουμε κούκλες;

 

Η κατασκευή πέρα από τα οφέλη που προκύπτουν από την ενασχόληση με τα υλικά, τα εργαλεία, τη μεθοδική σκέψη καθώς προσφέρουν τη δυνατότητα να διαμορφώσουμε τις κούκλες μας με χαρακτηριστικά και ιδιότητες που δεν μπορούμε να βρούμε σε έτοιμα αντικείμενα.

Η κατασκευή γίνεται για να υπηρετήσει την παράσταση, για να δώσει ικανότητες που θέλουμε στην κούκλα μας .

Το κουκλοθέατρο προάγει τις δημιουργικές δραστηριότητες των παιδιών.

Στόχους του κουκλοθέατρου είναι η κυρίως διαδικασία και όχι το καλλιτεχνικό ή αισθητικό αποτέλεσμα.

Η κούκλα λειτουργεί συμβολικά, σαν παιχνίδι. Το παιδί ζει ταυτόχρονα το πραγματικό και το φανταστικό. Το κουκλοθέατρο θα μπορούσε να είναι ένα ιδανικό μέσο διαπαιδαγώγησης, από τη στιγμή που ο κουκλοπαίκτης κρατάει στα χέρια του ένα ιδεώδες εργαλείο.

Ο Παιδαγωγός βάζοντας την προσωπική του δουλειά και φαντασία πρέπει να εμβαθύνει στις τεχνικές του κουκλοθέατρου έτσι ώστε να μπορέσει να το χρησιμοποιήσει σωστά σαν εργαλείο και σαν μέσο αγωγής.

 

Τύποι κούκλας-κουκλοθέατρου

 

Γαντόκουκλα

Κούκλα με ξύλινο ραβδί Marota.

Μαριονέτες

Eπίπεδες φιγούρες

Κούκλα Bunraku

Γιγαντόκουκλα

Δακτυλόκουκλα

Φιγούρες του θεάτρου σκιών

 

 

   Υλικά που μπορούμε να φτιάξουμε τις κούκλες

 

Το σώμα μας

Τα φρούτα και τα λαχανικά

Αχρηστα υλικά